Ανακοίνωση της Εταιρίας Ελλήνων Δικαστικών Λειτουργών για τη Δημοκρατία και τις Ελευθερίες

Η Εταιρία Ελλήνων Δικαστικών Λειτουργών για τη Δημοκρατία και τις Ελευθερίες διαπιστώνει ότι, με αφορμή τη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση που διέρχεται η Χώρα μας, πολλά συνταγματικά δικαιώματα των πολιτών βρίσκονται σε υποχώρηση. Το δικαίωμα
στην εργασία (άρθρο 22, παρ.1), το δικαίωμα στην κοινωνική ασφάλιση ( άρθρο 22, παρ. 5), το δικαίωμα στην υγεία (άρθρο 21, παρ. 3 και 5) δοκιμάζονται καθημερινά. Η οικονομική ανάπτυξη της Χώρας δεν φαίνεται να προωθείται αποτελεσματικά (άρθρο 106). Η ίδια η αρχή της ισότητας (άρθρο 4, παρ.1 ), και η ειδικότερη έκφρασή της,  της συνεισφοράς των πολιτών στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους (άρθρο 4, παρ. 5), συχνά αγνοούνται, με αποτέλεσμα να απειλείται η απόλαυση ακόμα και του ατομικού δικαιώματος της ιδιοκτησίας (άρθρο 17).

Η Εταιρία επισημαίνει ότι η ατελής εφαρμογή, στην πράξη, των πιο πάνω συνταγματικών διατάξεων δυσχεραίνει ακόμη και την ανάπτυξη της προσωπικότητας των πολιτών (άρθρο 5) και προσβάλλει την αξία του ανθρώπου, που αποτελεί πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας (άρθρο 2).

Η Εταιρία  Ελλήνων Δικαστικών Λειτουργών για τη Δημοκρατία και τις Ελευθερίες υπογραμμίζει, τέλος, ότι η υπολειτουργία του κοινωνικού κράτους δικαίου που προβλέπει το Σύνταγμα ( άρθρο 25, παρ.1 ) έχει φτάσει σε οριακό πλέον σημείο, απειλεί την κοινωνική συνοχή, αλλά και την ίδια τη Δημοκρατία στον Τόπο μας.

Αθήνα,  10 Δεκεμβρίου 2013

Μια άλλη δημόσια διοίκηση είναι αναγκαία

Άρθρο στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 23 Οκτωβρίου 2013

Μια άλλη δημόσια διοίκηση είναι αναγκαία

Του Γιωργου Κ. Σταυροπουλου*

Το κράτος υπάρχει για να υπηρετεί τον πολίτη και όχι για να τον δυναστεύει. Η ορθολογική διάρθρωση της κρατικής μηχανής και η αποτελεσματική λειτουργία της αποτελούν βασική υποχρέωση της Πολιτείας.

Είναι αναμφίβολο ότι η Δημόσια Διοίκηση δεν ανταποκρίνεται με επιτυχία στην αποστολή της. 

Παράλληλα, παρατηρείται μια διάχυτη απροθυμία για την ουσιώδη αναμόρφωσή της.

Η αξιολόγηση των δομών της Δημόσιας Διοίκησης (κεντρικής, αποκεντρωμένης, αυτοδιοικούμενης κ.λπ.), καθώς και των προσόντων του προσωπικού της θα όφειλε όχι μόνο να είχε ολοκληρωθεί, αλλά και να αποτελεί αντικείμενο διαρκούς μέριμνας. Οι μη αναγκαίες υπηρεσιακές μονάδες έπρεπε, προ πολλού, να είχαν καταργηθεί και το προσωπικό τους να είχε μετακινηθεί ή απολυθεί. Τα χρήματα του ελληνικού λαού δεν περισσεύουν για να σπαταλούνται σε άχρηστες κρατικές δομές, για τη σίτιση αδιάφορων υπαλλήλων. Ο αριθμός, όμως, των προς «διάθεση» υπαλλήλων δεν είναι δυνατόν, χωρίς ειδικές μελέτες, να προσδιορισθεί επιτυχώς εκ των προτέρων.

Αντί να προβλεφθεί η σωστή διαδικασία, καθορίσθηκε λίγο πολύ αυθαίρετα ένας μεγάλος αριθμός υπαλλήλων που έπρεπε να μετακινηθεί και να απολυθεί, σε ασφυκτικά χρονικά πλαίσια. Τη λανθασμένη βασική υποχρέωση ακολούθησε αμήχανη αδράνεια ή σπασμωδικές νομοθετικές πρωτοβουλίες οριζόντιου χαρακτήρα, με τις οποίες επιχειρήθηκε η συμπλήρωση, όπως όπως, του αριθμού των «διαθεσίμων». Εγιναν έτσι πολλά λάθη. Σ' αυτά περιλαμβάνεται η επικίνδυνη ρύθμιση, με την οποία διευρύνονται οι περιπτώσεις των αυτοδίκαιων αργιών υπαλλήλων (δηλαδή χωρίς καμιά εκ των προτέρων κρίση) που προκαλούνται ακόμα και από εκδικητικής ή εκφοβιστικής φύσης μηνύσεις ιδιωτών! Προβληματική είναι και η μοριοδότηση στη νομοθεσία περί κινητικότητας, καθώς στηρίζεται κυρίως στα τυπικά προσόντα, χωρίς να επιχειρείται ανάδειξη των ουσιαστικών προσόντων των υπαλλήλων.

Κάποια, βέβαια, αξιολόγηση των υπηρεσιακών μονάδων της κεντρικής διοίκησης πραγματοποιήθηκε, αν και με αρκετή αδιαφάνεια. Οι δομές, όμως, των προβληματικών υπηρεσιών των νομικών προσώπων και των αυτοδιοικούμενων οργανισμών δεν ελέγχθηκαν ακόμα. Πολλοί θύλακες κακοδιοίκησης (αλλά και διαφθοράς) λειτουργούν ανενόχλητοι.

Σε γενικές γραμμές, η Δημόσια Διοίκηση λιμνάζει στην παραδοσιακή της ακινησία. Οι προαγωγές σε θέσεις ευθύνης έχουν ανασταλεί! Οι αποδοχές των υπαλλήλων βρίσκονται σε απαράδεκτα χαμηλά επίπεδα. Ουσιαστικές αξιολογήσεις των υπαλλήλων δεν διενεργούνται.

Καλύτερη τύχη είχε, έπειτα από αδράνεια ενός ολόκληρου χρόνου, το νέο πειθαρχικό δίκαιο των υπαλλήλων. Τα νέα αμερόληπτα πειθαρχικά συμβούλια δικαιώνουν όσους συνετέλεσαν στην κατάρτιση και ψήφιση του νέου νόμου, καθώς λειτουργούν γρήγορα και αποτελεσματικά. Το πρώτο ουσιαστικό βήμα για την αποκατάσταση της νομιμότητας και της αξιοκρατίας στο Δημόσιο έγινε. Δεν αρκεί όμως.

Στο πλαίσιο ενός Εθνικού Σχεδίου Διοικητικής Μεταρρύθμισης θα πρέπει να γίνουν, τουλάχιστον, τα παρακάτω:

1. Να διενεργηθεί σ' όλη τη Δημόσια Διοίκηση, με έμφαση στα νομικά πρόσωπα του Δημοσίου, αξιολόγηση των δομών με αντικειμενικότητα και ταχύτητα, χωρίς εκ των προτέρων αριθμητικές δεσμεύσεις. Σε κάθε περίπτωση, όσοι δεν χρειάζονται, λογικό είναι να απομακρυνθούν.

2. Να συνεχισθεί από το αμερόληπτο ΕΙΣΕΠ, που αποτελείται από μέλη του ΑΣΕΠ και τον βοηθό Συνήγορο του Πολίτη, η επιλογή γενικών διευθυντών, οι οποίοι, στη συνέχεια, θα αναλάβουν την ανάδειξη των κατώτερου επιπέδου προϊστάμενων οργανικών μονάδων.

3. Να καθιερωθεί, επιτέλους, δίκαιη, εξατομικευμένη αξιολόγηση των υπαλλήλων. Εχει καταρτισθεί σχετικό σχέδιο προεδρικού διατάγματος που δεν προωθήθηκε. 

4. Να επιβραβευθεί, επιτέλους, στην πράξη, ηθικά και υλικά, ο ικανός υπάλληλος, ανεξάρτητα από τις πολιτικές του αντιλήψεις. Ειδικές μάλιστα κατηγορίες λειτουργών και υπαλλήλων, όπως οι δικαστές, οι νοσοκομειακοί γιατροί, οι δημόσιοι εκπαιδευτικοί κάθε βαθμίδας, οι διπλωματικοί, οι στρατιωτικοί και οι υπάλληλοι των Σωμάτων Ασφαλείας πρέπει να τύχουν γενναίας μισθολογικής μεταχείρισης, λόγω της φύσης των καθηκόντων τους.

Ο ελληνικός λαός έχει ανάγκη από μια άλλη δημόσια διοίκηση. Μια διοίκηση που θα δομηθεί ορθολογικά, θα διοικείται από τους άριστους, θα υπηρετεί τον πολίτη αμερόληπτα και αποτελεσματικά. Ισως δεν είναι πολύ αργά.

*Ο κ. Σταυρόπουλος είναι επίτιμος αντιπρόεδρος του ΣτΕ και πρώην υπουργός

Συμπερασματικές σκέψεις από την Ημερίδα του Ιδρύματος Μαραγκοπούλου με θέμα " Η διαφθορά και η καταπολέμησή της ".

Θα ήταν χρήσιμο, με το τέλος αυτής της τόσο ενδιαφέρουσας ημερίδας, να διατυπωθούν ορισμένες συμπερασματικές σκέψεις.

Ένα πρώτο στοιχείο που πρέπει να επισημανθεί είναι η μεγάλη διάδοση της διαφθοράς στη χώρα μας, σε βαθμό που αποτελεί, πλέον δίδαγμα της κοινής πείρας. Παλαιότερα οι αρμόδιοι υπουργοί μιλούσαν για μεμονωμένα κρούσματα διαφθοράς στη Δημόσια Διοίκηση. Τώρα οι πάντες παραδέχονται ότι το φαινόμενο της διαφθοράς έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις και το ίδιο επισημαίνεται από διεθνείς οργανισμούς.

Ένα δεύτερο δεδομένο εξίσου ανησυχητικό, είναι η αποδοχή ορισμένων φαινομένων διαφθοράς και κάποτε η δικαιολόγησή τους από μεγάλα τμήματα του πληθυσμού, για πολλούς λόγους. Η διαφθορά έχει διαχυθεί, όχι μόνο στο δημόσιο χώρο, αλλά και σε μεγάλα τμήματα της κοινωνίας. Ο πολίτης έχει, σε μεγάλη έκταση, χάσει τον ηθικό του προσανατολισμό και εξοικειωθεί μαζί της. ΄Αλλωστε, είναι και ο ίδιος συνυπεύθυνος για πολλά φαινόμενα διαφθοράς. Όπως σωστά είπε η κ. Αλίκη Μαραγκοπούλου «Η ευθύνη αυτού που τα δίνει είναι εξίσου σοβαρή με εκείνη αυτού που τα παίρνει». 

Ένα τρίτο συμπέρασμα είναι η αποτυχία των κρατικών μηχανισμών για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Παρά τη λειτουργία των αρμόδιων θεσμικών παραγόντων, το γενικό συμπέρασμα είναι απογοητευτικό. Υπάρχει, βέβαια, προεχόντως πολιτική διαφθορά στον τόπο μας. Τούτο τονίστηκε επανειλημμένα. Μπορεί να μην αποτελεί πανάκεια για την επίλυση όλων των προβλημάτων η αναθεώρηση του Συντάγματος, αλλά το άρθρο 86 παρ. 3, όπως ισχύει, αποτρέπει σε σημαντικό βαθμό τη δίωξη και τιμωρία της πολιτικής διαφθοράς. Είναι ηθικά απαράδεκτη η τόσο μεγάλη διαφοροποίηση στην ποινική μεταχείριση των υπουργών από τους υπόλοιπους πολίτες. Ελπίζω ότι η προσβλητική αυτή συνταγματική διάταξη, όπως έχει επανειλημμένα επισημάνει και η Επιτροπή GRECO του Συμβουλίου της Ευρώπης, θα τροποποιηθεί άμεσα προς τη θετική κατεύθυνση. 

Η πατρίδα μας έχει ανάγκη από μεγάλες αλλαγές που αν δεν αρχίσουν από τα πάνω θα αρχίσουν από τα κάτω. Έγιναν από τους ομιλητές υπαινιγμοί γι’ αυτό το ενδεχόμενο. Αν το πολιτικό προσωπικό θέλει να επιβιώσει, πρέπει να αλλάξει ριζικά. Προς δύο κυρίως κατευθύνσεις πρέπει να αναπροσανατολιστεί: Πρώτα, οφείλει το ίδιο να εθισθεί με την τήρηση της αρχής της νομιμότητας, για να μπορεί να την επιβάλει προς κάθε κατεύθυνση. Η εφαρμογή των νόμων, δηλαδή ο σεβασμός στην έκφραση της λαϊκής βούλησης, αποτελεί το ύψιστο δημοκρατικό καθήκον όλων των πολιτών και κυρίως των ταγών τους. Η τήρηση αυτής της αρχής πρέπει επιτέλους να επικρατήσει στους άρχοντες, στη δημόσια διοίκηση, στην κοινωνία, παντού. Ύστερα, η αξιοκρατία πρέπει να αποτελέσει τη δεύτερη βάση της νέας δημόσιας δράσης. Η αποσάθρωση της κοινωνίας οφείλεται κατά μέγα μέρος, στη μη εφαρμογή αυτής της αρχής. Η συναλλαγή, ο άκρατος κομματισμός, ο νεποτισμός είναι οι εχθροί της. Με την εφαρμογή των αρχών της νομιμότητας και της αξιοκρατίας, ένας νέος ζωογόνος άνεμος θα πνεύσει στη Χώρα. 

Από την άλλη πλευρά, χρειαζόμαστε ένα νέο τύπο δημοσίου υπαλλήλου, έναν υπάλληλο που θα υπηρετεί πάντοτε το δημόσιο συμφέρον και θα σέβεται τον πολίτη, που δε θα νοιώθει δυνάστης, αλλά υπηρέτης του Λαού. Ο δάσκαλος, π.χ., ο εκπαιδευτικός γενικότερα, όπως σωστά επισημάνθηκε και πάλι από την κ. Αλίκη Μαραγκοπούλου, πρέπει πρώτος αυτός να δώσει το παράδειγμα της αφοσίωσης στο καθήκον. Δεν έχει το δικαίωμα να αδιαφορεί για τους μαθητές του. Δεν μπορεί κυρίως να σκέφτεται το ωράριό του. Δεν του φταίνε σε τίποτα τα παιδιά, τα μόνα αθώα, την εκπαίδευση των οποίων του εμπιστεύτηκε η Πολιτεία. Τα παιδιά, οι νέοι άνθρωποι γενικότερα, είναι το μέλλον αυτού του Τόπου και κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τα απογοητεύουμε και τελικά να τα διώχνουμε από αυτή τη Χώρα. Υπάρχει όμως μέλλον χωρίς τους νέους ανθρώπους; Βέβαια, δεν μπορεί να αγνοήσει κανείς το γεγονός ότι οι μισθοί και οι συντάξεις έχουν απομειωθεί σε μέγιστο βαθμό, σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Είναι πολύ μεγάλη αυτή η δυσμενής εξέλιξη για να γίνει εύκολα ανεκτή σε μια ευρωπαϊκή χώρα. Ύστερα, είναι αδιανόητα άδικη η επιβολή οιονεί εξίσωσης μισθών και συντάξεων προς τα κάτω. Είναι αντίθετη προς τους κανόνες αναλογικότητας, της αξιοκρατίας, της εύρυθμης λειτουργίας της κρατικής μηχανής αλλά και της κοινής λογικής, οι αποδοχές των νεοδιοριζόμενων υπαλλήλων να μην απέχουν πολύ από τις αποδοχές των υπαλλήλων που κατέχουν ηγετικές θέσεις στην υπαλληλική ιεραρχία. Ποιος ικανός νέος άνθρωπος θα θελήσει στο μέλλον να υπηρετήσει το Δημόσιο με τόσο χαμηλές αποδοχές και κυρίως χωρίς ελκυστικές προοπτικές μισθολογικής ανέλιξης; Η μισθολογική ισοπέδωση των υπαλλήλων οδήγησε πάντοτε στην αδιαφορία για την εκτέλεση της υπηρεσίας και δημιούργησε ακόμα μια προϋπόθεση για την άνθιση της διαφθοράς. 

Πρέπει, τέλος, να προβλεφθούν νέοι αλλά κυρίως να λειτουργήσουν οι ίδιοι ισχύοντες μηχανισμοί κυρώσεων, πειθαρχικών αλλά και ποινικών. Τα νέα αμερόληπτα πειθαρχικά συμβούλια πρέπει να λειτουργήσουν χωρίς χρονοτριβή. Ο όγκος των υποθέσεων που έχουν να μελετήσουν είναι τεράστιος. Και η Δικαιοσύνη όμως δεν πρέπει να βραδυπορεί. Η Πολιτεία πρέπει με νομοθετικά μέτρα να συμβάλει στην εξυπηρέτηση αυτού του σκοπού, συγκρουόμενη, στην ανάγκη, με συντεχνιακά και άλλα συμφέροντα. Αλλά και οι δικαστές, που χωρίς ωράριο και αργίες, εργάζονται για την απονομή του δικαιοδοτικού τους έργου, πρέπει να υπερβούν εαυτούς, ικανοποιώντας περισσότερο τη λαχτάρα του συχνά αδικούμενου πολίτη για Δικαιοσύνη. Αν εντοπίζονται κάποιοι ανάξιοι θεμιστοπόλοι, πρέπει να αποβάλλονται με ταχείς ρυθμούς από το δικαστικό σώμα.

Με αυτές τις λίγες συμπερασματικές σκέψεις τερματίζεται η παρούσα ημερίδα. Ελπίζω να βοήθησε σημαντικά να φωτιστούν πολλές όψεις της διαφθοράς και να συνειδητοποιηθεί το μέγεθος των προβλημάτων που αυτή προκαλεί στο Κράτος και την Κοινωνία. Ευχαριστώ εκ μέρους του Ιδρύματος Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου τους ομιλητές, τους προεδρεύοντες και το κοινό.

Σας ευχαριστώ πολύ.

"Διαφθορά και υπάλληλοι του Δημοσίου". Εισήγηση σε Ημερίδα

Εισήγηση σε Ημερίδα, που οργάνωσε τις 28 Φεβρουαρίου 2013 

το Ιδρυμα Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΚΑΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ 
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΟΨΕΙΣ

του Γιώργου Σταυρόπουλου

Επίτιμου Αντιπροέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας

Η εξυπηρέτηση του κοινού καλού, για να είναι αποτελεσματική, απαιτεί συλλογική προσπάθεια στο σωστό οργανωτικό πλαίσιο. Οι κρατικές δομές αποτελούν το φυσικό εργαλείο για μια τέτοια προσπάθεια, αφού εκ προοιμίου υπάρχουν για να εξυπηρετούν το γενικό συμφέρον. Και τα πρόσωπα που θα κινήσουν, στην πράξη, τις σχετικές διαδικασίες δεν μπορεί να είναι παρά οι υπάλληλοι του Δημοσίου. Αυτοί θα υλοποιήσουν τις σχετικές κυβερνητικές πολιτικές και θα εφαρμόσουν τους αντίστοιχους νόμους, με την ιδιότητα των έμμεσων, αλλά τόσο σημαντικών, για τη καθημερινότητα του πολίτη (και όχι μόνο), οργάνων του Κράτους.

Συνέντευξη στην ραδιοφωνική εκπομπή της Γιάννας Παπαδάκου

Συνέντευξη στην ραδιοφωνική εκπομπή της Γιάννας Παπαδάκου σχετικά με τον νόμο 4057/2012 «Πειθαρχικό Δίκαιο Δημοσίων Υπαλλήλων και Υπαλλήλων ΝΠΔΔ».

Σχετικά:

•  «Πειθαρχικό Δίκαιο Δημοσίων Υπαλλήλων και Υπαλλήλων ΝΠΔΔ».

Το συνταγματικό πλαίσιο της υπηρεσιακής κατάστασης των δημοσίων υπαλλήλων. Εισήγηση στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ

Την Τετάρτη, 6 Μαρτίου, στο πλαίσιο των σεμιναριών του Γ΄ κύκλου σπουδών στο Συνταγματικό Δίκαιο, που διοργανώνονται από το Τμήμα Δημόσιου Δικαίου και Πολιτικής Επιστήμης / Μονάδα Συνταγματικού Δικαίου του Τμήματος Νομικής της Σχολής Νομικών, Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, θα εισηγηθώ το θέμα «Το συνταγματικό πλαίσιο της υπηρεσιακής κατάστασης των δημοσίων υπαλλήλων. Σκέψεις για την αναθεώρηση του άρθρου 103 του Συντάγματος». 

--> Σχετική αναφορά στο άρθρο της εφημερίδας ΕΘΝΟΣ, Δευτέρα 11/3/2013.

"H πρόκληση της αναθεώρησης του Συντάγματος" επιστημονική διημερίδα του ΙΣΤΑΜΕ

Το Ινστιτούτο Σρατηγικών & Αναπτυξιακών Μελετών Ανδρέας Παπανδρέου διοργανώνει εκδήλωση με τίτλο "H πρόκληση της αναθεώρησης του Συντάγματος", που θα γίνει στις 25-26 Φεβρουαρίου 2013 στο Αμφιθέατρο Μεγάρου Καρατζά, Αιόλου 82-84, Αθήνα.
Ολόκληρο το πρόγραμμα της εκδήλωσης, είναι αναρτημένο εδώ.

«Η διαφθορά και η καταπολέμησή της», Ημερίδα από το Ίδρυμα Μαραγκοπούλου

Το Ίδρυμα
ΙΔΡΥΜΑ ΜΑΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (ΙΜΔΑ) διοργανώνει Ημερίδα με θέμα: «Η διαφθορά και η καταπολέμησή της»
την Πέμπτη 28 Φεβρουαρίου 2013, στο Ξενοδοχείο Athens Plaza, Πλατεία Συντάγματος.
Ολόκληρο τo πρόγραμμα της ημερίδας εδώ.