Άρθρο στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 23 Οκτωβρίου 2013
Μια άλλη δημόσια διοίκηση είναι αναγκαία
Του Γιωργου Κ. Σταυροπουλου*
Το κράτος υπάρχει για να υπηρετεί τον πολίτη και όχι για να τον δυναστεύει. Η ορθολογική διάρθρωση της κρατικής μηχανής και η αποτελεσματική λειτουργία της αποτελούν βασική υποχρέωση της Πολιτείας.
Είναι αναμφίβολο ότι η Δημόσια Διοίκηση δεν ανταποκρίνεται με επιτυχία στην αποστολή της.
Παράλληλα, παρατηρείται μια διάχυτη απροθυμία για την ουσιώδη αναμόρφωσή της.
Η αξιολόγηση των δομών της Δημόσιας Διοίκησης (κεντρικής, αποκεντρωμένης, αυτοδιοικούμενης κ.λπ.), καθώς και των προσόντων του προσωπικού της θα όφειλε όχι μόνο να είχε ολοκληρωθεί, αλλά και να αποτελεί αντικείμενο διαρκούς μέριμνας. Οι μη αναγκαίες υπηρεσιακές μονάδες έπρεπε, προ πολλού, να είχαν καταργηθεί και το προσωπικό τους να είχε μετακινηθεί ή απολυθεί. Τα χρήματα του ελληνικού λαού δεν περισσεύουν για να σπαταλούνται σε άχρηστες κρατικές δομές, για τη σίτιση αδιάφορων υπαλλήλων. Ο αριθμός, όμως, των προς «διάθεση» υπαλλήλων δεν είναι δυνατόν, χωρίς ειδικές μελέτες, να προσδιορισθεί επιτυχώς εκ των προτέρων.
Αντί να προβλεφθεί η σωστή διαδικασία, καθορίσθηκε λίγο πολύ αυθαίρετα ένας μεγάλος αριθμός υπαλλήλων που έπρεπε να μετακινηθεί και να απολυθεί, σε ασφυκτικά χρονικά πλαίσια. Τη λανθασμένη βασική υποχρέωση ακολούθησε αμήχανη αδράνεια ή σπασμωδικές νομοθετικές πρωτοβουλίες οριζόντιου χαρακτήρα, με τις οποίες επιχειρήθηκε η συμπλήρωση, όπως όπως, του αριθμού των «διαθεσίμων». Εγιναν έτσι πολλά λάθη. Σ' αυτά περιλαμβάνεται η επικίνδυνη ρύθμιση, με την οποία διευρύνονται οι περιπτώσεις των αυτοδίκαιων αργιών υπαλλήλων (δηλαδή χωρίς καμιά εκ των προτέρων κρίση) που προκαλούνται ακόμα και από εκδικητικής ή εκφοβιστικής φύσης μηνύσεις ιδιωτών! Προβληματική είναι και η μοριοδότηση στη νομοθεσία περί κινητικότητας, καθώς στηρίζεται κυρίως στα τυπικά προσόντα, χωρίς να επιχειρείται ανάδειξη των ουσιαστικών προσόντων των υπαλλήλων.
Κάποια, βέβαια, αξιολόγηση των υπηρεσιακών μονάδων της κεντρικής διοίκησης πραγματοποιήθηκε, αν και με αρκετή αδιαφάνεια. Οι δομές, όμως, των προβληματικών υπηρεσιών των νομικών προσώπων και των αυτοδιοικούμενων οργανισμών δεν ελέγχθηκαν ακόμα. Πολλοί θύλακες κακοδιοίκησης (αλλά και διαφθοράς) λειτουργούν ανενόχλητοι.
Σε γενικές γραμμές, η Δημόσια Διοίκηση λιμνάζει στην παραδοσιακή της ακινησία. Οι προαγωγές σε θέσεις ευθύνης έχουν ανασταλεί! Οι αποδοχές των υπαλλήλων βρίσκονται σε απαράδεκτα χαμηλά επίπεδα. Ουσιαστικές αξιολογήσεις των υπαλλήλων δεν διενεργούνται.
Καλύτερη τύχη είχε, έπειτα από αδράνεια ενός ολόκληρου χρόνου, το νέο πειθαρχικό δίκαιο των υπαλλήλων. Τα νέα αμερόληπτα πειθαρχικά συμβούλια δικαιώνουν όσους συνετέλεσαν στην κατάρτιση και ψήφιση του νέου νόμου, καθώς λειτουργούν γρήγορα και αποτελεσματικά. Το πρώτο ουσιαστικό βήμα για την αποκατάσταση της νομιμότητας και της αξιοκρατίας στο Δημόσιο έγινε. Δεν αρκεί όμως.
Στο πλαίσιο ενός Εθνικού Σχεδίου Διοικητικής Μεταρρύθμισης θα πρέπει να γίνουν, τουλάχιστον, τα παρακάτω:
2. Να συνεχισθεί από το αμερόληπτο ΕΙΣΕΠ, που αποτελείται από μέλη του ΑΣΕΠ και τον βοηθό Συνήγορο του Πολίτη, η επιλογή γενικών διευθυντών, οι οποίοι, στη συνέχεια, θα αναλάβουν την ανάδειξη των κατώτερου επιπέδου προϊστάμενων οργανικών μονάδων.
3. Να καθιερωθεί, επιτέλους, δίκαιη, εξατομικευμένη αξιολόγηση των υπαλλήλων. Εχει καταρτισθεί σχετικό σχέδιο προεδρικού διατάγματος που δεν προωθήθηκε.
4. Να επιβραβευθεί, επιτέλους, στην πράξη, ηθικά και υλικά, ο ικανός υπάλληλος, ανεξάρτητα από τις πολιτικές του αντιλήψεις. Ειδικές μάλιστα κατηγορίες λειτουργών και υπαλλήλων, όπως οι δικαστές, οι νοσοκομειακοί γιατροί, οι δημόσιοι εκπαιδευτικοί κάθε βαθμίδας, οι διπλωματικοί, οι στρατιωτικοί και οι υπάλληλοι των Σωμάτων Ασφαλείας πρέπει να τύχουν γενναίας μισθολογικής μεταχείρισης, λόγω της φύσης των καθηκόντων τους.
Ο ελληνικός λαός έχει ανάγκη από μια άλλη δημόσια διοίκηση. Μια διοίκηση που θα δομηθεί ορθολογικά, θα διοικείται από τους άριστους, θα υπηρετεί τον πολίτη αμερόληπτα και αποτελεσματικά. Ισως δεν είναι πολύ αργά.
*Ο κ. Σταυρόπουλος είναι επίτιμος αντιπρόεδρος του ΣτΕ και πρώην υπουργός
