20 Ιουνίου 2013

Συμπερασματικές σκέψεις από την Ημερίδα του Ιδρύματος Μαραγκοπούλου με θέμα " Η διαφθορά και η καταπολέμησή της ".


Θα ήταν χρήσιμο, με το τέλος αυτής της τόσο ενδιαφέρουσας ημερίδας, να διατυπωθούν ορισμένες συμπερασματικές σκέψεις.

Ένα πρώτο στοιχείο που πρέπει να επισημανθεί είναι η μεγάλη διάδοση της διαφθοράς στη χώρα μας, σε βαθμό που αποτελεί, πλέον δίδαγμα της κοινής πείρας. Παλαιότερα οι αρμόδιοι υπουργοί μιλούσαν για μεμονωμένα κρούσματα διαφθοράς στη Δημόσια Διοίκηση. Τώρα οι πάντες παραδέχονται ότι το φαινόμενο της διαφθοράς έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις και το ίδιο επισημαίνεται από διεθνείς οργανισμούς.

Ένα δεύτερο δεδομένο εξίσου ανησυχητικό, είναι η αποδοχή ορισμένων φαινομένων διαφθοράς και κάποτε η δικαιολόγησή τους από μεγάλα τμήματα του πληθυσμού, για πολλούς λόγους. Η διαφθορά έχει διαχυθεί, όχι μόνο στο δημόσιο χώρο, αλλά και σε μεγάλα τμήματα της κοινωνίας. Ο πολίτης έχει, σε μεγάλη έκταση, χάσει τον ηθικό του προσανατολισμό και εξοικειωθεί μαζί της. ΄Αλλωστε, είναι και ο ίδιος συνυπεύθυνος για πολλά φαινόμενα διαφθοράς. Όπως σωστά είπε η κ. Αλίκη Μαραγκοπούλου «Η ευθύνη αυτού που τα δίνει είναι εξίσου σοβαρή με εκείνη αυτού που τα παίρνει». 

Ένα τρίτο συμπέρασμα είναι η αποτυχία των κρατικών μηχανισμών για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Παρά τη λειτουργία των αρμόδιων θεσμικών παραγόντων, το γενικό συμπέρασμα είναι απογοητευτικό. Υπάρχει, βέβαια, προεχόντως πολιτική διαφθορά στον τόπο μας. Τούτο τονίστηκε επανειλημμένα. Μπορεί να μην αποτελεί πανάκεια για την επίλυση όλων των προβλημάτων η αναθεώρηση του Συντάγματος, αλλά το άρθρο 86 παρ. 3, όπως ισχύει, αποτρέπει σε σημαντικό βαθμό τη δίωξη και τιμωρία της πολιτικής διαφθοράς. Είναι ηθικά απαράδεκτη η τόσο μεγάλη διαφοροποίηση στην ποινική μεταχείριση των υπουργών από τους υπόλοιπους πολίτες. Ελπίζω ότι η προσβλητική αυτή συνταγματική διάταξη, όπως έχει επανειλημμένα επισημάνει και η Επιτροπή GRECO του Συμβουλίου της Ευρώπης, θα τροποποιηθεί άμεσα προς τη θετική κατεύθυνση. 

Η πατρίδα μας έχει ανάγκη από μεγάλες αλλαγές που αν δεν αρχίσουν από τα πάνω θα αρχίσουν από τα κάτω. Έγιναν από τους ομιλητές υπαινιγμοί γι’ αυτό το ενδεχόμενο. Αν το πολιτικό προσωπικό θέλει να επιβιώσει, πρέπει να αλλάξει ριζικά. Προς δύο κυρίως κατευθύνσεις πρέπει να αναπροσανατολιστεί: Πρώτα, οφείλει το ίδιο να εθισθεί με την τήρηση της αρχής της νομιμότητας, για να μπορεί να την επιβάλει προς κάθε κατεύθυνση. Η εφαρμογή των νόμων, δηλαδή ο σεβασμός στην έκφραση της λαϊκής βούλησης, αποτελεί το ύψιστο δημοκρατικό καθήκον όλων των πολιτών και κυρίως των ταγών τους. Η τήρηση αυτής της αρχής πρέπει επιτέλους να επικρατήσει στους άρχοντες, στη δημόσια διοίκηση, στην κοινωνία, παντού. Ύστερα, η αξιοκρατία πρέπει να αποτελέσει τη δεύτερη βάση της νέας δημόσιας δράσης. Η αποσάθρωση της κοινωνίας οφείλεται κατά μέγα μέρος, στη μη εφαρμογή αυτής της αρχής. Η συναλλαγή, ο άκρατος κομματισμός, ο νεποτισμός είναι οι εχθροί της. Με την εφαρμογή των αρχών της νομιμότητας και της αξιοκρατίας, ένας νέος ζωογόνος άνεμος θα πνεύσει στη Χώρα. 

Από την άλλη πλευρά, χρειαζόμαστε ένα νέο τύπο δημοσίου υπαλλήλου, έναν υπάλληλο που θα υπηρετεί πάντοτε το δημόσιο συμφέρον και θα σέβεται τον πολίτη, που δε θα νοιώθει δυνάστης, αλλά υπηρέτης του Λαού. Ο δάσκαλος, π.χ., ο εκπαιδευτικός γενικότερα, όπως σωστά επισημάνθηκε και πάλι από την κ. Αλίκη Μαραγκοπούλου, πρέπει πρώτος αυτός να δώσει το παράδειγμα της αφοσίωσης στο καθήκον. Δεν έχει το δικαίωμα να αδιαφορεί για τους μαθητές του. Δεν μπορεί κυρίως να σκέφτεται το ωράριό του. Δεν του φταίνε σε τίποτα τα παιδιά, τα μόνα αθώα, την εκπαίδευση των οποίων του εμπιστεύτηκε η Πολιτεία. Τα παιδιά, οι νέοι άνθρωποι γενικότερα, είναι το μέλλον αυτού του Τόπου και κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τα απογοητεύουμε και τελικά να τα διώχνουμε από αυτή τη Χώρα. Υπάρχει όμως μέλλον χωρίς τους νέους ανθρώπους; Βέβαια, δεν μπορεί να αγνοήσει κανείς το γεγονός ότι οι μισθοί και οι συντάξεις έχουν απομειωθεί σε μέγιστο βαθμό, σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Είναι πολύ μεγάλη αυτή η δυσμενής εξέλιξη για να γίνει εύκολα ανεκτή σε μια ευρωπαϊκή χώρα. Ύστερα, είναι αδιανόητα άδικη η επιβολή οιονεί εξίσωσης μισθών και συντάξεων προς τα κάτω. Είναι αντίθετη προς τους κανόνες αναλογικότητας, της αξιοκρατίας, της εύρυθμης λειτουργίας της κρατικής μηχανής αλλά και της κοινής λογικής, οι αποδοχές των νεοδιοριζόμενων υπαλλήλων να μην απέχουν πολύ από τις αποδοχές των υπαλλήλων που κατέχουν ηγετικές θέσεις στην υπαλληλική ιεραρχία. Ποιος ικανός νέος άνθρωπος θα θελήσει στο μέλλον να υπηρετήσει το Δημόσιο με τόσο χαμηλές αποδοχές και κυρίως χωρίς ελκυστικές προοπτικές μισθολογικής ανέλιξης; Η μισθολογική ισοπέδωση των υπαλλήλων οδήγησε πάντοτε στην αδιαφορία για την εκτέλεση της υπηρεσίας και δημιούργησε ακόμα μια προϋπόθεση για την άνθιση της διαφθοράς. 

Πρέπει, τέλος, να προβλεφθούν νέοι αλλά κυρίως να λειτουργήσουν οι ίδιοι ισχύοντες μηχανισμοί κυρώσεων, πειθαρχικών αλλά και ποινικών. Τα νέα αμερόληπτα πειθαρχικά συμβούλια πρέπει να λειτουργήσουν χωρίς χρονοτριβή. Ο όγκος των υποθέσεων που έχουν να μελετήσουν είναι τεράστιος. Και η Δικαιοσύνη όμως δεν πρέπει να βραδυπορεί. Η Πολιτεία πρέπει με νομοθετικά μέτρα να συμβάλει στην εξυπηρέτηση αυτού του σκοπού, συγκρουόμενη, στην ανάγκη, με συντεχνιακά και άλλα συμφέροντα. Αλλά και οι δικαστές, που χωρίς ωράριο και αργίες, εργάζονται για την απονομή του δικαιοδοτικού τους έργου, πρέπει να υπερβούν εαυτούς, ικανοποιώντας περισσότερο τη λαχτάρα του συχνά αδικούμενου πολίτη για Δικαιοσύνη. Αν εντοπίζονται κάποιοι ανάξιοι θεμιστοπόλοι, πρέπει να αποβάλλονται με ταχείς ρυθμούς από το δικαστικό σώμα.

Με αυτές τις λίγες συμπερασματικές σκέψεις τερματίζεται η παρούσα ημερίδα. Ελπίζω να βοήθησε σημαντικά να φωτιστούν πολλές όψεις της διαφθοράς και να συνειδητοποιηθεί το μέγεθος των προβλημάτων που αυτή προκαλεί στο Κράτος και την Κοινωνία. Ευχαριστώ εκ μέρους του Ιδρύματος Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου τους ομιλητές, τους προεδρεύοντες και το κοινό.



Σας ευχαριστώ πολύ.