Βία ή πειθώ; Σωματικός και ψυχολογικός καταναγκασμός ή επικράτηση της ισχύος των επιχειρημάτων; Ένστικτο ή λογική;
Από τις απαρχές της ιστορίας μέχρι τις μέρες μας, η διαπάλη αυτών των τάσεων στη συμπεριφορά των ανθρώπων υπήρξε πάντοτε ενεργή.
Επί αιώνες η δύναμη κατίσχυε εύκολα. Αυτό μάλιστα φαινόταν φυσικό. Οι κανόνες που επικρατούσαν στη Φύση ήσαν αντίστοιχοι. Ο πρωτόγονος άνθρωπος υποτασσόταν μοιραία στη βία του ισχυρότερου. Ο αδύνατος ήταν εκ των προτέρων χαμένος. Μπορούσε να ελπίζει μόνο στην τύχη ή στη μεγαλοψυχία του δυνατού.
Η κατάσταση δεν άλλαξε ούτε μετά την ένταξη των ανθρώπων σε κοινότητες. Ο φύλαρχος, ο βασιλιάς, ο μάγος ήσαν ανεξέλεγκτοι.
